پیشرفتهای صنعتی و زندگی ماشینی فعالیت جسمانی انسانی را در طی چند سال اخیر به حداقل خود رسانده است که معضلات فراوانی نیز به همراه داشته است. یکی از این مشکلات چاقی و اضافه وزن است که امروزه افراد بسیاری با آن دست به گریبان هستند. چاقی و اضافه وزن بویژه در کشورهای توسعه یافته به صورت یک مشکل جدی ظاهر شده و در برنامه های سالم سازی اجتماعی بعنوان یکی از مهمترین موضوعات طب پیشگیری به آن توجه شده است. چاقی معمولا با بیماریهای قلبی عروقی بویژه تنگ شدن عروق کرونری، بیماری قند (دیابت)، خونریزی مغزی، برخی از امراض کلیوی، کیسه صفرا، واریس و ... همراه می باشد. اضافه وزن و چاقی دومین مورد از مرگهای قابل پیشگیری در ایالات متحده آمریکا است و برآورد میشود که 97 میلیون تحت تاثیر اضافه وزن و چاقی هستند.
طبق تحقیقاتی که در سال 2005 انجام شده است گسترش اضافه وزن بین سنین 15 تا 39 سال و 40 تا 69 سال در جمعیت شهری ایران به ترتیب 22% و 40% و در جمعیت روستایی ایران 16% و 26% گزارش شده است. آمار رو به رشد چاقی، صرف هزینه های بالا برای درمان آن و به خطر افتادن سلامتی بویژه سلامتی قلبی عروقی و افزایش میزان مرگ و میر اهمیت توجه به این موضوع را برجسته می کند. منظور از چاقی حالتی است که در آن بدن شخص دارای چربی بیش از اندازه باشد ومنظور از اضافه وزن، وزنی از بدن است که با توجه به قد و اندازهی بدنی فرد بیشتر از وزن طبیعیاش باشد. برخی از افراد اضافه وزن دارند اما چاق نیستند و در مقابل برخی از افراد چاق هستند و اضافه وزن ندارند. استاندارد دقیقی برای درصد چربی مجاز بیان نشده است اما با این حال مردان با بیشتر از 25 درصد چربی و زنان با بیشتر از 35 درصد چربی به عنوان چاق در نظر گرفته میشوند. مردان با مقادیر چربی نسبی 20 تا 25 درصد و زنان با مقادیر 30 تا 35 درصد نیز به عنوان خط مرزی چاقی در نظر گرفته میشوند.
درمان عمومی چاقی
محققان به این نتیجه رسیدند که ترکیب تمرین بدنی و رژیم غذایی با هم بیشترین تاثیر را در درمان چاقی و کمتر کردن درصد چربی دارد. با این روش کاهش توده چربی بدن به حداکثر و کاهش توده بدون چربی بدن به حداقل برسد. آنچه در برنامه غذایی کاهش وزن اهمیت دارد استفاده از یک رژیم غذایی متعادل و متوازن است که مواد مغذی ضروری بدن را تامین کرده و به کنترل وزن نیز کمک کند. در مبحث تغذیه رعایت برخی از نکات میتواند در کاهش وزن بدن موثر باشد. این موارد عبارتند از:
1- صبحانه وعدهی غذایی بسیار مهمی است و از پرخوری بخصوص در بعد از ظهر جلوگیری میکند.
2- مصرف غذاهای آبکی مثل سوپ و آش توصیه می شود زیرا باعث کاهش انرژی دریافتی شده و در مقایسه با خوردن آب به همراه غذا موثرتر عمل میکند.
3- مصرف غذاهای پرفیبر، سبزیها و میوه هایی که بیشتر جویده میشوند ، پیشنهاد میشوند زیرا انرژی کمی دارند و به دلیل فیبر زیاد احساس سیرکنندگی بیشتری خواهند داشت.
4- برای هر روز 6 تا 8 وعده و میان وعده غذایی تنظیم شود. افزایش دفعات غذا خوردن به همراه کاهش حجم هر وعده از پرخوری در طول روز جلوگیری میکند.
5- مصرف کم مواد غذایی که حاوی قندهای ساده هستند مثل شیرینیها، نوشابه ها ، آبمیوههای صنعتی ، شکلاتها، بستنی، کیک و کلوچه ها، چرا که حتی در اندازه کم هم انرژی زیادی تولید میکنند.
6- کاهش مصرف چربی
